CO2-opslag legt rekening transitie neer bij onze kinderen

Het motto van het regeerakkoord is “vertrouwen in de toekomst”, maar door nu te kiezen voor grootschalige investeringen in CO2-afvang en -opslag wordt de rekening voor de energietransitie doorgeschoven naar toekomstige generaties.

Dat stellen Jillis Raadschelders en Wessel Bakker van adviesbureau DNV GL.

In onze recent gepubliceerde Energy Transition Outlook hebben wij gekeken naar de meest waarschijnlijke energietransitiepaden in de wereld. Als we dat naast het regeerakkoord leggen dan is het akkoord niet in overeenstemming met hoe ons toekomstige energie systeem zich gaat ontwikkelen. Als we nu kiezen voor investeringen in CO2-afvangsystemen dan zal dat niet de zeer noodzakelijke versnelling in de energietransitie teweegbrengen.

Trends
Wij zien een aantal belangrijke trends voor Europa: een toenemende elektrificatie van de energievraag, groei van elektrisch vervoer en sterke toename van elektriciteit opgewekt door wind- en zonne-energie. De laatstgenoemde trend wordt extra gestimuleerd doordat prijzen gelijk zullen zijn aan de niet duurzame alternatieven zoals steenkool en olie.

De elektrificering van de energievraag zal met zich meebrengen dat de vraag naar conventionele energiedragers zal afnemen. Dit wordt ook bevestigd door McKinsey in hun recente rapporten. En daarmee komen we bij de kern van onze argumentatie. Gaan we investeren in duurzame energiebronnen die de toenemende vraag naar elektriciteit aankunnen en lage operationele kosten met zich meebrengen of investeren we in systemen die de uitstoot van fossiele brandstoffen ‘afvangen’ en hoge operationele kosten met zich meebrengen in de toekomst?

Toekomstige generaties
Het duurzame scenario vraagt hoge investeringen in wind, zon én energiebesparingen en is gericht op het toenemende gebruik van elektriciteit. De bijkomende nadelen zoals dag- en nachtritme en seizoenfluctuaties zijn technisch goed op te lossen met behulp van flexibiliteit systemen, zoals energieopslag, efficiënt gebruik van de energie-infrastructuur en aanpassingen in de manier waarop we energie verhandelen. In dit scenario hebben wij, en de toekomstige generaties, een volledige duurzaam systeem met lage operationele kosten, zonder emissies. Zouden onze kinderen het ons kwalijk nemen als we nu investeren in duurzame bronnen waarvan ook zij volop zullen profiteren?

Het CO2-scenario, dat de regering nu voorstelt, is een systeem dat nog steeds gebaseerd is op het gebruik van fossiele brandstoffen. CO2 wordt aan het eind van het proces end of pipe, afgevangen en opgeslagen, én verbruikt extra energie. Op korte termijn lijkt dit een goedkoper alternatief. Maar ook dat is nog maar de vraag.

Indrukwekkend
Als we de prijscurves van de afgelopen tien jaar van wind- en zonne-energie en energieopslag bekijken, zijn de leercurves die de industrie heeft laten zien, indrukwekkend. De prijsdalingen overtreffen jaar op jaar de verwachtingen. Zo is onze overheid voor de derde tenderronde voor windparken op zee zelfs geconfronteerd met 'het probleem' dat men rekening moet houden met meerdere biedingen die alle geen subsidie voor de dekking van de onrendabele top aanvragen.

Wij roepen dan ook de regering op om “met vertrouwen in de toekomst” vol in te zetten op de productie van meer duurzame elektriciteit en de integratie daarvan in onze industrie en de maatschappij en niet de factuur in de toekomst neer te leggen bij volgende generaties. De productie van duurzame elektriciteit en maatregelen voor energiebesparing zijn investeringen die nu én in de toekomst baten geven.

Uitsluiten?
Moeten we CO2-opslag en -afvang dan helemaal uitsluiten? Nee, er zijn wel degelijk relevante toepassingen te vinden, namelijk in die situaties waar gebruik van duurzame energiebronnen (dus ook waterstof via power to gas), niet realistisch is in te passen. CO2-afvang en -opslag is geen oplossing voor onze huidige elektriciteitsproductie, want die zou weleens sneller kunnen veranderen dan dat de CO2-opvangsystemen gebouwd kunnen worden.

Dus, laten we van iets meer afstand kijken naar de uiteindelijke doelstelling: een duurzame maatschappij creëren, nu en in de toekomst. De elektriciteitssector is hard op weg in deze transitie. Ondersteun de industrie om hierbij aan te sluiten, en pas alleen de fossiele CO2-afvangoplossing toe als er echt geen gebruik gemaakt kan worden gemaakt van duurzame energie.

Jillis Raadschelders en Wessel Bakker werken beide bij adviesbureau DNV GL, Jillis Raadschelders als business director decentrale energietransitie en Wessel Bakker als business director power transmission. Raadschelders is daarnaast ook voorzitter van branchevereniging Energy Storage NL.