"Nieuw geopend ultrahoogspanningslab van Kema krijgt oranje tintje"

AMSTERDAM (Energeia) - Energiekennisbedrijf DNV GL herdoopt deze woensdag het Kema kortsluit- en hoogspanningslaboratorium in Arnhem officieel tot het ‘Koningin Maxima High Power Lab’. De naamswijziging volgt op een uitbreiding ter waarde van €70 mln. Het Kema-lab is volgens DNV GL het eerste en enige ter wereld dat testen kan uitvoeren aan elektrische netcomponenten op een ultrahoog voltage.

En dat is zeer welkom, vertelt in de Amsterdamse Rai Jacob Fonteijne, die op zijn kaartje de functie executive vice president Kema Laboratories Energy heeft staan. In de Rai is deze week de European Utilty Week, een enorme internationale beurs waar spelers uit de hele keten van slim netwerkbeheer zichzelf en hun innovaties presenteren.

"Het lab groeit mee met de industrie", zegt Fonteijne. Met name in India en China worden momenteel investeringen gedaan in transportverbindingen en netten tot 1.200 kV. In de huidige situatie kunnen transformatoren geconfronteerd worden met kortsluitstromen waarvan onbekend is of die wel weerstaan kunnen worden. Wanneer in de praktijk blijkt dat het antwoord 'nee' luidt, dan zit je dus met een kapotte transformator die niet even ergens op de plank nieuw gekocht kan worden. Daar gaan maanden over heen, met alle gevolgen van dien voor het stroomtransport.

De toegevoegde waarde van een testfaciliteit zoals het Koningin Maxima High Power Lab, is dat de betrouwbaarheid van de gebruikte componenten -en dus van het netwerk- omhoog gaat, stelt Fonteijne. "Je kunt nu de componenten aan de kortsluitstromen onderwerpen die daadwerkelijk optreden."

Twee feestjes
"Eigenlijk vieren we vandaag twee feestjes", zegt Fonteijne in Hal 2 van het Utility Week-gedeelte van het Amsterdamse Rai-complex. Het ene feestje, "dat het hare majesteit de koningin heeft behaagd haar naam aan het Kema laboratorium te verbinden", wordt volgens Fonteijne versterkt doordat Kema zijn negentigste verjaardag viert.

Fonteijne memoreert dat in 1927 de directeuren van de pakweg honderd elektriciteitsbedrijven die er toen in Nederland bestonden, bij elkaar kwamen en bedachten dat het goed zou zijn een bedrijf te starten dat elektrische componenten zou kunnen testen en certificeren. Dat werd Kema, een naam die nog steeds bestaat en in de internationale elektriciteitswereld als begrip geldt. Het Kemakeur op bijvoorbeeld stopcontacten -wat in Nederland een begrip was- bestaat niet meer, maar op het gebied van testen en certificering van spanningscomponenten is de DNV GL-dochter wereldspeler.

"We zijn nu negentig jaar bezig, en eigenlijk kampt de elektriciteitswereld nog steeds met hetzelfde probleem", zegt Fonteijne. Op de vraag wat dat probleem dan is, antwoordt zijn collega Bas Verhoeven, bij DNV GL directeur Global Business Development: 25% van de producten haalt de certificering niet. "Eén op de vier producten voldoet niet aan de standaard." Beide Kema-mannen denken ook te weten hoe dat komt: de nadruk ligt vaak op kostenreductie.

Eer en geweten
Verhoeven: "Naar beste eer en geweten richt een netbeheerder zijn net in. Hoe, dat is aan de beoordeling van de netbeheerder." Grosso modo kunnen de bevindingen van Kema tot geen andere conclusie leiden dan dat gemiddeld één op de vier componenten die in de elektriciteitsnetten worden toegepast, beneden standaard is. "Er is geen wettelijke plicht om alleen componenten te gebruiken die getest en gecertificeerd zijn -ook in Nederland niet", zegt Fonteijne.

Nu is de kwaliteit van het Nederlandse netbeheer van een erg hoog niveau, beamen Fonteijne en Verhoeven. Maar Verhoeven wijst er wel fijntjes op dat de grote stroomstoring in Diemen, waarvan de gevolgen door een groot deel van de Randstad een dag lang gevoeld werden, nog maar eens heeft laten zien hoe onze economische activiteiten afhankelijk zijn van een goed functionerend net.

Nieuwe wereld
Kema sluit naar eigen zeggen ook de ogen niet voor de veranderende wereld. Het Kema-lab is nu volledig ingericht op het testen van het materiaal. "Maar we worden de digitale wereld in gezogen", stelt Fonteijne, verwijzend naar ontwikkelingen als cyberaanvallen, het internet of things, nanotrading en energiebitcoins. "Uit een transformator komt tegenwoordig een internetstekker."

De betrouwbaarheid van de elektriciteitsnetten hangt langzamerhand niet meer alleen af van de kwaliteit van de afzonderlijke componenten, maar van de kwaliteit van het hele systeem -inclusief de mensen, zegt Fonteijne. Daarom is Kema aan het onderzoeken of het niet ook aan systeemcertificering kan gaan doen. Een heel andere expertise, beaamt de vice president, maar wel een die volgens hem binnen DNV GL aanwezig is. "Onze industrie verandert zo hard, je moet wel mee."

© 2017 Energeia. Alle rechten voorbehouden.