In het najaar wordt de vernieuwde ISO 14001:2015 verwacht. Vanaf het moment van publicatie heeft een ISO 14001 gecertificeerde organisatie 3 jaar om over te gaan naar de nieuwe norm. Auditor Okke Jansma is gevraagd om de belangrijkste veranderingen in de norm uit te lichten.
Begin jaren negentig, toen de ISO-norm geconcipieerd werd, was de grote uitdaging voor bedrijven om hun eigen milieu-emissies te beperken. Gifschandalen, vissterfte en maatschappelijke en politieke druk maakten brongerichte maatregelen nodig. Productieprocessen opschonen, daar ging het toentertijd om. Dat proces is grotendeels afgerond, constateert Jansma.”Maar gaandeweg ontdekten we als samenleving dat duurzaamheid veel meer inhoudt dan bedrijfsemissies. Het gaat tevens over risico’s en kansen op lange en middellange termijn. Bedrijven begonnen met name te kijken naar de milieu-effecten van het product zelf, van grondstoffenwinning tot afval/kringloopfase. Mede daardoor komen ook allerlei bedrijf liggen. Zoals: waar halen we over twintig jaar voldoende geschoolde technische vakmensen vandaan? Of: hoe kijkt de buitenwacht aan tegen onze bedrijfsvoering en prestaties?”
Wat zijn de verschillen tussen de oude en nieuwe ISO 14001 norm? Download hiernaast de whitepaper over de nieuwe 14001:2015.
Wat is anders in ISO 14001:2015?
“Veel meer dan in de oude versie zijn in de nieuwe ISO 14001 dergelijke langere-termijn aspecten expliciet en tastbaar gemaakt. Bovendien is ook de hoofdstructuur van de ISO 14001 verhelderd. Dat is gebeurd conform de nieuwe standaardopbouw (High Level Structure), die de ISO tegenwoordig hanteert voor haar ISO-managementsysteemnormen. Die algemene hoofdstructuur maakt het voor bedrijven gemakkelijker om thema’s terug te vinden in de norm en om hun eigen bestaande managementsystemen daarop te enten.”
Wat zijn concreet de belangrijkste inhoudelijke veranderingen ten opzichte van de oude norm?
Jansma noemt zes in het oog springende zaken. “Ten eerste staat dus niet meer de eigen bedrijfsemissie centraal, maar de milieurisico’s en –kansen van de totale levenscyclus van het product of de geleverde dienst. De milieueisen worden zodoende maatgevend voor het hele product- of serviceontwerpproces. Dit is een forse verbetering, want in de oude versie werd het woordje levenscyclus slechts terloops genoemd, de klant kwam in het verhaal helemaal niet voor.
“Ten tweede wordt ingezet op feitelijke beheersing van die risico’s en kansen, onder meer doordat je als bedrijf systematisch alle externe aspecten moet inventariseren die van invloed kunnen zijn op (de effectiviteit van) je managementsysteem. Wie zijn je (potentiële) stakeholders, wat zijn hun verwachtingen, welke factoren buiten de poort spelen verder nog mee? Twee externe aspecten waarop duidelijk meer nadruk komt te liggen zijn: duurzame inkoop van goederen en diensten en het ‘beheren’ van processen die je aan andere partijen uitbesteedt.
“Verder wordt van je gevraagd om precieze doelstellingen te formuleren voor je managementsysteem én om termijnen vast te leggen waarbinnen die doelen gehaald moeten worden. Heldere doelen en planning zijn immers drijvende krachten voor verbetering.
“Specifieker worden ook de eisen aan het beoordelen van de milieuprestaties van je milieumanagement. Zo zul je moeten aangeven welke prestaties je wilt gaan monitoren en hoe en wanneer. Tevens moet je duidelijke criteria en indicatoren vaststellen om die prestaties te analyseren en te evalueren.
“Eén absoluut cruciale factor, die nu expliciet benoemd wordt, is commitment van het topmanagement. Die verantwoordelijkheid voor milieuprestaties kan niet bij de milieuafdeling liggen! Ook wij zien dat telkens weer, en niet alleen op milieugebied: leiderschap, daar komt het op aan. De top moet de verantwoordelijkheid nemen. Hoe mooi je managementsysteem op papier ook is, zonder commitment van de top werkt het niet."
“Tot slot stelt de nieuwe versie uitgebreidere eisen aan de interne en externe communicatie. Je zult moeten uitwerken wat je gaat communiceren, naar wie, wanneer en met welke middelen. Transparantie, dus: inzichtelijkheid. En dan niet alleen van je beleid en plannen, maar ook van de effecten van je management.”
Grote veranderingen worden niet verwacht, volgens Okke Jansma. Definitieve publicatie staat voor volgend jaar gepland. Vandaar dat DNV GL op basis van de Next Generation Risk Based Certification methode behalve intern nu ook externe trainingen en begeleiding geeft rond implementatie van de nieuwe norm. Jansma: “Gelukkig zijn er in ons land veel vooruitstrevende bedrijven die de nieuwe wind aanvoelen en nu vroegtijdig bij ons aankloppen met de vraag: hoe gaan we hiermee om?”
Meer informatie?
Om meer duidelijkheid te krijgen over de wijzigingen kunt u gratis de whitepaper Herziening ISO 14001 met de wijzigingen en verschillen downloaden.
DNV GL biedt ook trainingen over de nieuwe normen. Kijk op www.dnvba.nl/training voor het overzicht.